راهنمای برگزاری هفته اطلاع رسانی مهار مقاومت میکروبی

بر اساس اعلام اداره پرستاری دانشگاه در خصوص بزرگداشت هفته اطلاع رسانی مهار مقاومت میکروبی از سوی وزارت بهداشت ، در تاریخ 27 آبان لغایت 3 آذر ، راهنمای برگزاری هفته مذکور در سال 1403 مبنی بر شعار کمپین ، پیام های روز شمار هفته ، اقدامات پیشنهادی و پیام های کوتاه پیشنهادی در طی این هفته ، به شرح ذیل می باشد.

                                                                                       راهنمای برگزاری هفته اطلاع رسانی مهار مقاومت میکروبی در سال 1403
                                                                                                    World AMR Awareness Week (WAAW 2024)
 

پدیده مقاومت میکروبی از سوی سازمان جهانی بهداشت به عنوان یکی از 10 تهدید اصلی سلامت مطرح شده است. از استراتژیهای اصلی برای مقابله با این معضل می توان به آموزش و فرهنگ سازی جوامع در ارتباط با پرهیز از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها و بهبود و تقویت موازین بهداشت و سلامت همگانی اشاره نمود. سایر استراتژیهای توصیه شده عبارتند از: پیشگیری از انتقال عفونت در سطح جامعه و در حین ارائه خدمات بهداشتی-درمانی، تقویت نظامهای مراقبت در زمینه پایش میزان مقاومت میکروبی و میزان مصرف داروهای آنتی‌میکروبیال، بهینه سازی مصرف داروهای ضدمیکروبی و حمایت از تحقیقات کاربردی. 
به منظور تقویت برنامه‌های آموزش و اطلاع رسانی، از سوی مراجع بین‌المللی، هر ساله تاریخ 18 الی 24 اکتبر (27 ابان لغایت 3 آذر) به عنوان هفته جهانی اطلاع رسانی در زمینه مقاومت میکروبی اعلام شده است .
در کشور افزایش موارد مقاومت در برخی از ارگانیسم‌های دارای اولویت دیده شده است. براساس گزارش GLASS -2022، متاسفانه ایران بزرگترین مصرف کننده آنتی‌بیوتیک در سطح جهان بوده، روند مصرف در سه سال اخیر افزایش یافته است. براساس یافته های نظام مراقبت آزمایشگاهی مقاومت میکروبی در کشور، میزان مقاومت E.coli به سفالوسپورین نسل سوم و چهارم (ESBL-E.coli)  رو به افزایش و در سال 1401 ، 66% (متوسط جهانی بین 20 تا 60% و در منطقهEMRO 66%) . این رقم در مورد استافیلوکوک مقاوم به متی سیلین (MRSA) در کشور 36% که متوسط جهانی آن بین 15 تا 45% و در منطقه EMRO 53% گزارش شده است. علاوه بر آن میزانهای بالایی از مقاومت آسینتوباکتر( 92%)، سودومونا (60%) و کلبسیلا (56% ) به گروه کارباپنم گزارش شده است. با توجه به اینکه این آنتی‌بیوتیک‌ به گروه  watch تعلق دارد، این میزان مقاومت بشدت نگران کننده است. 

اهداف کمپین:

•    افزایش آگاهی و حساس سازی جمعیت عمومی ( بیماران و افراد خانواده) در زمینه  مقاومت میکروبی و پرهیز از مصرف نابجا و یا غلط داروهای ضد میکروبی،
•    افزایش آگاهی و اصلاح رفتار نیروهای شاغل در بهداشت و درمان در زمینه  مقاومت میکروبی، ضرورت رعایت اصول پیشگیری از انتقال بیماریها و تجویز منطقی داروهای ضدمیکروبی

گروه‌های هدف: 

•    شاغلین و دانشجویان رشته‌های مرتبط بهداشتی درمانی (داروسازان، پزشکان، دندانپزشکان، پرستاران، ماماها، دامپزشکان، علوم آزمایشگاهی، شاغلین در مراکز بهداشتی درمانی، بهورزان، رابطین بهداشت و ...) 
•    جمعیت عمومی (مراجعین و شاغلین بیمارستانها، درمانگاهها و سایر مراکز ارائه دهنده خدمات سلامت) 

شعار کمپین:

برای کمپین سال جاری، سازمان جهانی بهداشت سعی نموده که با استفاده از داستان افرادی که درگیر عفونت‌های مقاوم به درمان بوده‌اند،  جنبه ملموس تری از موضوع مقاومت میکروبی را برای مخاطبان ایجاد کند.  شعار پیشنهادی این سازمان از زبان فرد درگیر مقاومت میکروبی  با این جمله بیان میشود: Antimicrobial Resistance is invisible, but I am not این شعار به این صورت در کشور بومی سازی شده: 

برای گروه هدف جمعیت عمومی : 
میکروبهای مقاوم به دارو قابل دیدن نیستند ولی مبتلایان به آنها قابل مشاهده‌اند. 
با پرهیز از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها، از مقاوم شدن میکروبها جلوگیری کنیم. 

برای گروه هدف شاغلین رشته‌های مرتبط بهداشتی/درمانی:
میکروبهای مقاوم به دارو قابل دیدن نیستند ولی مبتلایان به آنها قابل مشاهده‌اند. 
با پرهیز از تجویز/ توصیه غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک‌ها، از مقاوم شدن میکروبها جلوگیری کنیم. 

پیامهای کوتاه پیشنهادی:

•    برای حفظ اثربخشی آنتی‌بیوتیک‌ها، آموزش دهید، حمایت بجویید و اکنون اقدام کنید. (ویژه شاغلین و دانشجویان حرفه های بهداشتی درمانی، دامپزشکی و کارشناسان بخشهای مرتبط) 
•    برای حفظ داروهای ضد میکروبی همگام ومتحد شویم. 
•    استفاده صحیح و به جا از آنتی بیوتیک ها یک مسئولیت همگانی است، از درمان خودسرانه با آنتی بیوتیک ها خودداری نمایید.
•    آنتی بیوتیک‌ها، داروهای ضد ویروسی، ضد قارچ و ضد انگل را فقط با دستور پزشک مصرف کنید.
•    آنتی بیوتیک‌های باقیمانده در منزل را به اطرافیان خود تجویز نکنید.
•    آنتی بیوتیک‌ها قادر به درمان سرماخوردگی، کرونا و آنفلوانزا نیستند.
•    شستشوی منظم دست ها با آب و صابون می‌تواند از گسترش عفونت‌ها بخصوص میکروب‌های مقاوم به درمان پیشگیری نماید.
•    با رعایت اصول پیشگیری و واکسیناسیون به موقع از گسترش میکروبهای مقاوم جلوگیری کنیم. 
•    استفاده خودسرانه و نادرست از داروهای ضد میکروبی عامل اصلی بروز مقاومت میکروبی میباشد . 
•    در مصرف آنتی بیوتیک‌ها احتیاط کنید! بگذارید آنتی بیوتیک ها همچنان اثر بخش باشند.
•    هرگز آنتی بیوتیک ها را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.
•    مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها در جمعیت دامی، مساوی با مقاومت میکروبی در انسان است. 
•    میکروب‌های مقاوم بین انسان، دام و محیط زیست در حرکتند. مراقب باشید

روز شمار هفته:

•    یکشنبه 27 آبان: مشارکت همگانی برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی
•    دو شنبه 28 آبان: مدیریت پسماند برای حفاظت محیط زیست از میکروبهای مقاوم
•    سه‌شنبه 29 آبان: پیشگیری از عفونت، پیشگیری از مقاومت میکروبی
•     چهارشنبه 30 آبان: دامپزشکی و مصرف مسئولانه برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی
•    پنجشنبه 1 آذر: مصرف منطقی برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی 
•    جمعه 2 آذر: رسالت رسانه برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی
•    شنبه 3 آذر: پژوهش و فناوری برای حفظ اثربخشی داروهای ضدمیکروبی

رسانه های طراحی شده: 

طرح پوستر و استند: طرح واحد کشوری با استفاده از الگوی سازمان جهانی بهداشت طراحی شده از طریق سایت icdc.behdasht.gov.ir در اختیار دانشگاههای علوم پزشکی قرار خواهد گرفت. دانشگاهها میتوانند لوگوی خود را به طرح اضافه نموده اقدام به چاپ کنند. 
طرح اینفوکارت جهت استفاده رابطین بهداشت: متعاقبا در سایتهای icdc.behdasht.gov.ir و iec.behdasht.gov.ir  بارگذاری خواهد شد. 

محتوی آموزشی جمعیت عمومی: 
1.    https://icdc.behdasht.gov.ir/Microbial-resistance-week
2.    https://icdc.behdasht.gov.ir/Microbial-resistance-info
3.    https://icdc.behdasht.gov.ir/film/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87:2 
متعاقبا محتوی بیشتر در سامانه icdc.behdasht.gov.ir  بارگذاری خواهد شد

سامانه گزارش سازمان جهانی بهداشت از وضعیت مقاومت میکروبی و مصرف آنتی بیوتیک ها: 
https://worldhealthorg.shinyapps.io/glass-dashboard/_w_bed13097/#!/home

سامانه سازمان جهانی بهداشت در مورد کمپین سال جاری: 
https://www.who.int/campaigns/world-amr-awareness-week

اقدامات پیشنهادی:
 
•    استفاده از رنگ آبی به عنوان نماد برنامه جهانی مقاومت میکروبی در طی هفته، بویژه در حین مراسم برنامه ریزی شده. (استفاده از رنگ آبی در پوشش، نصب روبان آبی ( به این صورت ( روی لباس، رنگ آمیزی یا نورپردازی فضاهای محل برگزاری و یا مراکز عمومی و ...) 
•    جلب مشارکت بیمارانی که سابقه ابتلا به یک عفونت مقاوم به درمان داشته‌اند در همایش‌ها، سخنرانیها، برنامه‌های جامعه محور و شنیدن تجربیات آنها
•    برقراری ارتباط با سایر معاونتها (بهداشت، درمان، دارو و غذا، فرهنگی دانشجویی، ...) 
•    برگزاری کنفرانس توسط اساتید یا دانشجویان علاقمند در هر یک از بیمارستانهای آموزشی 
•    معرفی کتاب AWaRe سازمان جهانی بهداشت و اپلیکیشن first line  به عنوان راهنمای درمان بیماریهای شایع با آنتی‌بیوتیک ، لینک راهنما: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MHP-HPS-EML-2023.04
•    استفاده از سالنهای انتظار بیمارستانها، داروخانه‌ها و مراکز بهداشتی درمانی جهت پخش مداوم کلیپ های موجود (لینک سوم از محتوی آموزشی) برای مراجعین  
•     نصب پوستر، استند  و بنر آموزشی مطابق طراحی ارائه شده در بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی درمانی و داروخانه‌ها در این زمینه 
•    طراحی و اجرای برنامه‌های جامعه محور نظیر پیاده‌روی، سخنرانی، مسابقه و ... در مراکز عمومی با استفاده از رنگ آبی به عنوان نماد برنامه جهانی مهار مقاومت میکروبی 
•    برگزاری مسابقات علمی و سخنرانی دانشجویی در بین دانشجویان رشته های بهداشتی درمانی، در زمینه های مهار مقاومت میکروبی، مصرف منطقی آنتی بیوتیک و اصول پیشگیری و کنترل عفونت در حین ارائه خدمات سلامت
•    برگزاری کارگاههای آموزشی مقاومت میکروبی برای کلیه شاغلین حرف مرتبط با بهداشت و درمان
•    چاپ پوستر و تراکت و پمفلت و توزیع در گروههای هدف
•    تحلیل وضعیت موجود با انجام مطالعات مرتبط
•    آموزش و توانمندسازی کارکنان نظام سلامت 
•    پایش و ارزشیابی برنامه
•    مستندسازی درس آموخته ها